afb.
Molenstraat 1
Het Rood Kruis
Het fundament is 14e eeuws. Gewelven 17e eeuws. Had vroeger een buitentrap, de kelder was dus hoger. Gerestaureerd in 1914 en in de jaren 80. Was vroeger respectievelijk kerk, gevangenis, pakhuis, drukkerij, vishal en smederij. Ramen in de Sint Janstraat zijn 19e eeuws en van gietijzer. Onder de vensterbank van het raam op de hoek zitten twee stenen met de tekst "Oe gotte kek doar". Dit was een idee van Domien van Gent. Hij wilde meerdere van die teksten in de stad plaatsen, helaas overleed hij na deze eerste tekst. Inmiddels is zijn wens alsnog op diverse plaatsen in vervulling gegaan.
Kring Vrienden 's-Hertogenbosch
Achter de voorgevel
Het Rood Kruis
door Henny Molhuysen|
Winkels in kersttooi, overal lichtjes en dennegroen: we naderen Kerstmis. Één winkel in de Bossche binnenstad verkocht al lang vóór sinterklaas gevierd werd allerlei zaken, betrekking hebbend op Kerstmis. Vandaag bezoeken we Molenstraat 1. Tweehonderd jaar geleden moet dit pand gediend hebben als gevangenis. In de Franse Tijd was daar kennelijk dringend behoefte aan. Op 19 oktober 1842 stichten een aantal personen de Christelijke Afgescheiden Gemeente te 's-Hertogenbosch. Oorspronkelijk behoorde men tot de hervormde kerk, maar men had zich daarvan losgemaakt. Wij kennen hen thans als de gereformeerde kerk. Drie jaar na hun stichting in de stad openden zij een kerkgebouw in een voormalig 'stroo magazijn' aan het Geertruikerkhof. In maart 1854 kochten zij het pand het Rood Kruis op de hoek van de Molenstraat en de Sint-Jansstraat. De aankoopsom bedroeg ƒ 1.500,- en de verbouwing kostte de kleine geloofsgemeenschap nog eens ƒ 1.487,-. Ruim dertig jaar is het als een kerkgebouw gebruikt. Maar aangezien de kerkgemeenschap groeide, werd er uitgezien naar een groter pand. Hiertoe werd grond aangekocht aan de Jan Heinsstraat en met Kerstmis 1886 werd de nieuwe kerk in gebruik genomen. Het Rood Kruis was inmiddels voor ƒ 4.000,- verkocht aan P.J. Jansen, een apotheker die zijn zaak aan de Schapenmarkt haden het nieuwe gekochte pand als pakhuis in gebruik nam. Ook is het rond de eeuwwisseling een verkooplokaal geweest. De koopman Enoch Hartman heeft in het pand eens een groep negerinnen tentoongesteld, van wie de onderlip fdoor schotelvormige schijven was uitgegroeid. Kees Spierings was er als kleine jongen naar toe gegaan en schreef erover in 1966: „De misvormde wijd-uitstekende lip, haar hoge, iele stemmen diesnel en vinnig de hoge ruimte vulden, het doffe getrommel dat zij deden horen, is eigenlijk het enige wat ik mij herinner. En een intens medelijden. Angstdromen heb ik ervan gehad.” Betere herinneringen had Kees Spierings aan diegenen die erna in Het Rood Kruis hun nering uitoefenden: het werd een hoefsmederij. Eerst was Niesingh de smid en na de Tweede Wereldoorlog werd het smederij Moonen. En Spierings herinnerde zich de paarden en het werk van de hoefsmid: „Het siste, rookte. Een schroeilucht walmde je neusgaten binnen. Lange nagels werden in de hoef gedreven. Soms brieste het paard of begon te steigeren.” De boer hield het paard meestal in bedwang: de hoefsmid hamerde onverstoorbaar door... Hoeveel kinderen zouden ooit eens een hoefsmid aan het werk gezien hebben? Tijdens de discussies over De Uilenburg in de jaren zestig werd er serieus over gedacht Het Rood Kruis te slopen. Na het vertrek van Moonen kregen anderen belangstelling voor het pand. In 1987 werd het gerestaureerd en kreeg het een winkelfunctie. Nu dus een kerstwinkel, die over een week weer anders ingericht zal moeten worden. |
Brabants Dagblad donderdag 22 december 1994
Bossche monumenten
Multifunctioneel Rood Kruis
door Ed Hupkens
Het gebouw Het Rood Kruis aan de Molenstraat 1 is sinds januari 1989 een rijksmonument. Het is een 16e-eeuws pand dat twee verdiepingen heeft. Het heeft een onder met pannen gedekt zadeldak met schild aan de voorkant en een trapgevel aan de achterkant. Het Rood Kruis dat heeft o.a. gediend als kerkgebouw voor de afgescheiden gemeente van de gereformeerde kerk. Datering: rond 1880.In de Franse Tijd diende Het Rood Kruis als gevangenis. Oktober 1842 werd de christelijke afgescheiden gemeente te 's-Hertogenbosch opgericht. Oorspronkelijk behoorden deze geloofsgenoten tot de hervormde kerk, wij kennen hen nu als gereformeerde kerk. Drie jaar na hun stichting openden zij een gebedshuis in een voormalig stromagazijn aan het Geertruikerkhof. Maart 1854 kochten zij het pand Het Rood Kruis en gebruikten het als kerkgebouw. Naarmate de kerkgemeenschap groeide, keek men uit naar een groter pand. Hiertoe werd grond aangekocht aan de Jan Heinsstraat, met kerstmis 1886 werd de nieuwe kerk in gebruik genomen. Het Rood Kruis was inmiddels verkocht aan de apotheker P.J. Jansen, die het gebouw als pakhuis gebruikte. Begin 20ste eeuw was het een verkooplokaal, daarna een drukkerij. Visboer Enoch Hartman had er zijn vishal. Voor de Tweede Wereldoorlog had Niesingh er een hoefsmederij, na de oorlog werd het smederij Moonen. In 1987 werd het pand gerestaureerd en kreeg het een winkelfunctie. Onder de vensterbank van het raam op de hoek zitten twee gevelsteentjes met de tekst 'Oe gotte kèk doar'. Dat was een idee van de (levens)kunstenaar Domien van Gent. Inmiddels zijn er ruim veertig van die typisch Bossche spreuken in de stad geplaatst. | 5 |
Stadsblad woensdag 27 mei 2016 | 5
Mosmans
Uilenburg, Molenstraat
Verkooplokaal Ras630. "Het rood Kruis". Naar mededeelingen, rustte het gewelf van dit gebouw eertijds op 8 hardsteenen kolommen en zou het in den Franschen tijd tot staatsgevangenis gediend hebben. In de laatste helft der 19e eeuw hield hier de Afgescheiden Gemente hare godsdienstoefeningen. | 47 |
Jan Mosmans, Alph.G.J. Mosmans, Oude namen van huizen en straten te Rijksmonument
Molenstraat 1
|
16e eeuws pand met twee verdiepingen onder met pannen gedekt zadeldak met schild (voor) en tegen trapgevel (achter); in 1913 sterk verbouwd, waarbij de hoek werd afgeschuind en voorzien van een iets uitkragend topgeveltje onder insteekkap, de gevels werden voorzien van getoogde vensters met T-ramen en op de begane grond van de noordgevel van rondboogvensters met gietijzeren roedenverdeling, de voorgevel en de afschuining werden gepleisterd en inwendig enkelvoudige balklagen werden aangebracht. De voorgevel heeft op de begane grond een deur met bovenlicht en een getoogde dubbele deur en is afgesloten met een rondboogfries; de witgeverfde noordgevel heeft een deur met gedeeld bovenlicht en is afgesloten met een gemetselde, uitkragende gootlijst. Inwendig: tweebeukige, vier traveeën lange kelder met kruisgewelven rustend op natuurstenen kolommen; 16e eeuwse kap met eiken dekbalkjukken en schaarspanten met balk. |
Rijksdienst voor de Monumentenzorg 2004Artikelen
| 1987 |
RedactieRood Kruis bijna klaarBrabants Dagblad dinsdag 30 juni 1987 (foto) |
|
| 1994 |
Henny MolhuysenAchter de voorgevel : Het Rood KruisBrabants Dagblad donderdag 22 december 1994 (foto) |
Adresboeken
Molenstraat 1
Molenstraat H 96 (????)
Molenstraat H 130 (1880)
Molenstraat 1 (1909)
| 1928 | N. Kok - J.W. Nissingh |
| 2005 | ? (Mary's Kadoshop) |
/molenstraat 1.jpg "Oe gotte kèk daor")
Bossche Encyclopedie |